امروزه ارزهای مختلف با قیمت های مختلفی در نظام چند نرخی ارز دیده می شود. ارز دولتی و ارز نیمایی به عنوان دو نوع از ارزهای معاملاتی شناخته م یشوند. جهت دریافت هر یک از ارزها و کالاهایی که به آن ها اختصاص یافته می بایست به نکات مختلفی توجه داشت. در حال حاضر تفاوت نرخ ارز ترجیحی با نرخ ارز بازار آزاد بیش از پنج برابر می باشد که همین موضوع باعث مشکلات در چرخه اقتصادی کشور شده است. شرایط ناسالم به وجود آمده نشان می دهد که وارد‌کننده‌ای که با ارز ۴۲۰۰ تومانی درحال واردات نهاده‌هاست خدای ناکرده تخلف خواهد داشت. برای شفاف کردن اوضاع پیش آمده لازم است تا نرخ ارز ترجیحی حذف و به شکل یارانه مستقیم مابه‌التفاوت آن به طبقات ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه پرداخت گردد. اجرای این طرح ضمن اینکه منجر به سالم شدن شرایط اقتصادی می شود، مردم به یارانه می رسند و راحت تر مایحتاج خود را تامین می نمایند و اضطراب از کمبود مواد پروتئینی در بازار نخواهند داشت.
تعریف ارز، ارز دولتی و مصارف آن
هر نوع پول در بازار معاملات به عنوان ارز معرفی می شود. اعم از چک، اسکناس و حواله که در تبادلات خارجی برای پرداخت کاربرد دارد. ارز در کشور ایران از قیمت های متفاوت برخوردار است و در شرایط متفاوتی کاربردی می باشد.
نرخ ارز به مقدار واحد پول ملی کشور می گویند که برای به دست آوردن واحد پول خارجی مصرف می گردد. اقتصاد ایران یک نظام چند نرخی ارز می باشد. نرخ ارز دولتی و ارز آزاد متفاوت می باشند. در نظام چند نرخی ارز، ارز دولتی به قیمت رسمی دولت که معمولا پایین ترین نرخ در کشور داده می شود. نرخ انواع ارز در برخی از دوران ها بسیار متفاوت می باشد که به شرایط اقتصادی کشور ارتباط دارد.
خریداری کالاهای اساسی با ارز دولتی
در شروع سال ۹۷ دولت ارز را دو نرخی معرفی نمود. یک نرخ به عنوان آزاد و نرخ دیگر مخصوص خرید کالاهای اساسی معرفی شد. در ابتدا این نرخ ، دولت اعلام کرد که برای واردات و صادرات همه ی کالاها می توان نرخ دولتی را بهره مند شوید ولی با گذشت زمان این نرخ مخصوص فقط کالاهای اساسی تخصیص یافت. کالاهای اساسی کشور جو، گندم، ذرت، روغن خام، دارو، تجهیزات پزشکی و انواع دانه های روغنی مثل سویا در حال حاضر به ۷ قلم اصلی می باشند. حال کالاها و موارد خدماتی بسیاری با نرخ ارز نیمایی وارد کشور شده است کالاهایی که با ارز نیمایی خریداری می گردد شامل موارد زیر می باشد.
- محصولات غذایی، آشامیدنی و دخانی
- مواد و محصولات شیمیایی و سلولزی
- تجهیزات حمل و نقل
- پتروشیمی و گاز مایع
- نساجی، چرم و پوشاک
- صنایع معدنی و کشاورزی
- ماشین آلات و تجهیزات و قطعات خودروسازان
- محصولات برقی، الکترونیکی و مخابراتی،
- محصولات فلزی و لوازم خانگی
- واردات لاستیک، پلاستیک
انواع ارز ارز نیمایی و ارز دولتی و تفاوت ها و شباهت ها
ارز آزاد، ارز صرافی، ارز نیمایی و ارز دولتی به عنوان رایج ترین ارزها در بازار شناخته می شوند. بیشترین قیمت را در بازار به ارز آزاد داده شده که و صرافی ها و دلالی ها تعیین کنندگان آن می باشند. ارز صرافی قیمتش کمی کمتر از ارز آزاد دارد و توسط سامانه سنا اعلام می شود.
سامانه نیما قیمت ارز نیمایی را اعلام می دارد برای افرادیست که در سامانه تجارت ثبت نام کرده اند. این سامانه قیمت پیشنهادی از سوی صرافی ها را برای کالای وارد شده در سیستم اعلام یمکند.قیمت ارز دولتی در مرکز مبادلات ارزی انجام شده و جهت خرید کالاهای اساسی کشور است. این ارز معمولا در پایین ترین و کمترین قیمت قرار می گیرد.
ارز نیمایی چیست ؟
ارز نیمایی معمولا نرخی پایین تر از ارز آزاد را به خود اختصاص می دهد و توسط سامانه نیما و طی شرایط و ضوابطی ویژه و صرفا توسط واردکنندگان قانونی با طی کردن مدارج و مراحل معین شده بانک مرکزی قابل دریافت می گردد. به طور کلی این ارز مختص واردکنندگان کالاهای مصرفی مجاز محسوب می شود. ارزهای حاصل از صادرات محل تامین ارز در این سامانه است که مجددا با نرخ نیما و در نقش کارگزار به صادرکنندگان توسط صرافی های مجاز پرداخت می شود. بنابراین این ارز برای عموم مردم قابل دسترسی نخواهد بود و امکان دریافت و استفاده از آن برای مصارف شخصی شدنی نیست. این ارز در برابر ارز آزاد قرار می گیرد که توسط دلالان یا برخی صرافی ها و مراجع دیگر قابل تهیه است و نرخی به مراتب بالاتر از ارز نیمایی داشته و قابل مصرف در کلیه مصارف شخصی خریدار می باشد.
لازم به ذکر است که فاصله نرخ دلار در سامانه نیما با بازار آزاد، همچنان انگیزه بعضی از صادرکنندگان در عدم اعلام و ثبت ارز حاصل از صادرات خود در سامانه نیما بوده که بر اساس قانون اعلامی ، عملی غیر قانونی می باشد و می تواند مجازات و تبعات دامنه داری برای صادرکننده ایجاد نماید.
شباهت و تفاوت ارز سنایی و نیمایی
همانطور که می دانید ارز سنا میانگین قیمت خریدوفروش دلار صرافی‌های مختلف را اعلام می کند و برای مسافران مناسب خواهد بود.در صورتی که ارز نیمایی بیشتر مناسب برای سیاست‌گذاران بازار ارز و واردکنندگان و صادرکنندگان می باشد. صادرکنندگان بزرگ از جمله دولت در سامانه‌ی نیما نیز به‌عنوان صادرکننده‌ی نفت فعالیت دارند. قیمت این دو نرخ ارز نیز متفاوت بوده و نرخ دلار سنایی به بازار آزاد نزدیک تر می باشد.. تفاوتی که در سامانه ها وجود دارد این است که برای نظارت در خریدوفروش ارز برای هدف‌های مختلف در داخل کشور است وجود دارد. این دو سامانه هر دو توسط بانک ملی معرفی شده اند.
مطالب کاربردی :
