پول رایج ایران ریال است که اگر یک صفر از آن را حذف کنیم، به تومان تبدیل می شود. پول ایران طبق استاندارد جهانی ثبت شده، با علامت اختصاری IRR نشان داده می شود. ریال از واژه real که کلمه ای اسپانیایی و پرتغالی است، گرفته شده است. قطعا تعاملات بین المللی با کشورهای دیگر دنیا، جایگاه پول ایران را بسیار بالاتر می برد. بسیاری از کشورهای دنیا نام پول ملی خود را از اسم های تاریخی گرفته اند ولی نام پول ایران یعنی ریال از یک کشور دیگر به نام اسپانیا گرفته شده است. تقریبا از اوایل سال ۱۳۸۰ به دلیل تورم بالا و پایین آمدن ارزش پولی ریال ایران، حذف صفر از پول رایج کشور کلید خورد. از طرف دیگر به دلیل اسپانیایی بودن ریشه ریال و همچنین عدم مقبولیت بین مردم، مقرر شد که یکای پولی جدیدی جایگزین آن بشود. در سال ۱۳۹۷ رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد، تومان به جای ریال برگزیده می شود. در ادامه می خواهیم به مقایسه واحد پول ریال با ارزش های رایج در دنیا بپردازیم.
پوند نسبت به ریال چه مزایایی دارد؟
پوند واحد پول انگلستان و بسیاری از کشورهای حال حاضر دنیا مثل جبل الطارق، مصر، جزایر فالکلند، جزیره سنت هلن و بسیاری از کشورهای دیگر انگلیسی زبان است. بنابراین یکی از مزایا و برتری پوند نسبت به ریال، همین کشورهای پرشمار استفاده کننده از پوند است. این مزایا باعث می شود که این کشورها با هم مبادلات تجاری و اقتصادی بسیاری با یکدیگر داشته باشند. دیگر مزیت پوند نسبت به ریال، بازارهای تجاری خارجی بسیاری در سطح جهان پس از دلار آمریکا و یورو اتحادیه اروپا از این واحد پولی استفاده کرده و به مبادلات می پردازند. در حالی که پول ریال کشورمان ایران فقط در چند کشور دوست و همسایه مبادلاتی دارد. همینطور انواع پوندهای کشورهای دیگر مثل پوند جبل الطارق، تفاوت بسیار ناچیزی با همدیگر دارند. همچنین مردم این کشورها با توجه به واحد پولی یکسان به راحتی می توانند بین کشورهای خود رفت و آمد بکنند و این اقتصاد این کشورها را رونق می بخشد.
مقایسه دلار آمریکا با واحد پول ریال
دلار آمریکا واحد پول کشور ایالات متحده آمریکا است که ارزشمندین پول های رایج جهان نیز می باشد. البته بسیاری از کشورهای دیگر دنیا مثل کانادا، استرالیا، اکوادور و غیره واحد پولی آن ها دلار است اما بیشترین ارزش را دلار آمریکا است. مقایسه رتبه ریال با دلار آمریکا باید بگوییم، دلار آمریکا رتبه بسیار بالاتری نسبت به ریال ایران دارد. بیشتر قرارداد های جهانی مانند نفت، بیشتر با دلار آمریکا صورت می پذیرد و این درحالی است که با ریال معاملات نفتی بسیار کمی با نفت انجام می شود. همچنین بسیاری از کشور های دنیا مبادلات خود را با دلار انجام می دهند و بعضی از این مبادلات بسیار پرسود است. بسیاری از کشورهای دنیا مثل مالزی، چین، هنگ کنگ و سنگاپور معاملات تجاری خود را براساس دلار آمریکا انجام می دهند. همچنین این نوع کشورها، پس اندازهای انبوهی در خزانه داری آمریکا دارند که ارزش دلار آمریکا را نسبت به ریال به شدت بالا می برند.
یورو در مقایسه با ریال چه مزایایی دارد؟
یورو واحد پولی ۱۹ کشور از ۲۸ کشور اتحادیه اروپا است و در واقع یک “پول مشترک” است. پول مشترک به این معنی است که اگر یکی از شهروندان این کشورها از مرز کشور خود عبور کرده و وارد کشور دیگری بشود نیازی به پول آن کشور را ندارد. پس یکی از مزیت ها و برتری های یورو نسبت به ریال، حجم کشورهای بسیاری است که از این واحد پولی استفاده کرده و مبادلات اقتصادی این کشورها بسیار بالا می باشد. یکی از مزیت های یورو نسبت به ریال، کمک به رونق تولید درکشورهای حوزه یورو است. از دیگر نتایج قابل توجه و مهمی که یورو نسبت به ریال دارد، توسعه یافتن صنعت صنعت توریسم این کشورها و نیز افزایش گردشگران غیر اروپایی به این کشورها است. در واقع بهتر است بگوییم کشورهای اروپایی با انتخاب یورو، حضور گردشگران را در کشور خود بسیار آسان کرده اند.
چه دلایلی باعث کاهش ارزش ریال می شود؟
تورم یکی از دلایل کاهش پول ریال، نسبت به بقیه ارزهای رایج است. تورم قیمت کالاها و انواع خدمات را در طول زمان افزایش داده و کالاها یا خدماتی که با مقدار فعلی خریداری می کنید را خیلی کم می کند. افزایش قابل توجه نقدینگی و ماندن پول در جیب مردم، به جای اینکه در یک بخش خاصی مثل تولید سرمایه گذاری کنند، رقم آن در ۷ سال اخیر به شدت افزایش یافته است. افزایش اتکا به اقتصاد نفتی، باعث افزایش نقدینگی و تورم شده و به شدت ارزش ریال را تضعیف می کند. مورد دیگر کاهش ریال، دخالت بیش از حد دولت در اقتصاد است که شامل بسیاری از شرکت ها و کارخانه های خصوصی هم می شود. افزایش واردات و کاهش صادرات، از دیگر دلایلی است که باعث کاهش ارزش پول ریال شده است. همچنین مشکلات بین المللی مثل تحریم که این اواخر اقتصاد ایران را به شدت تحت تاثیرقرار داده است، به شدت ریال را تضعیف می کند.
در این مقاله واحد پول ریال را با ارزهای رایج در دنیا مقایسه کردیم و از مزایای ارزهای رایج در دنیا نسبت به ریال صحبت کردیم و به این نتیجه رسیدیم که از مزایای مهم پوند نسبت به ریال ایران می توان به رایج بودن در بسیاری از کشورهای دنیا اشاره کرد، همچنین پوند نسبت به ریال ایران جزو پنج ارز برتر دنیا است. از مزیت های دلار نسبت به ریال معاملات بسیار پرسود و کلان نفتی است که بسیاری از کشورهای نفتی مثل عربستان، قطر، بحرین و غیره در سراسر جهان معاملات نفتی خود را با دلار انجام می دهند. از دیگر مزیت های دلار بر ریال می توان به این نکته اشاره کرد که بسیاری از قراردادها و مبادلات جهان با دلار آمریکا صورت می گیرد. ارزش یورو اتحادیه اروپا نسبت به ریال ایران این است که بسیاری از کشورهای حوزه یورو پول مشترک داشته و در نتیجه بدون هیچ مشکلی به کشور مقصد خود سفر بکنند و نیازی به آوردن پول خود به کشور مقصد نیست. عواملی مثل افزایش تورم و نقدینگی و غیره باعث کاهش ریال یا همان پول رایج کشور می شود. با توجه به این موارد می توان درک کرد که چرا واحد پول ریال کشور در مقایسه با ارزهای رایج در دنیا روز به روز از ارزش آن کم می شود.
